Ο Φονταμενταλισμός στο Διαδίκτυο: Η Προσέγγιση της Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού

Χ.Ν. Τσιρώνης

Το διαδίκτυο και η ηλεκτρονική επικοινωνία ανήκουν στα πιο βασικά χαρακτηριστικά της ζωής στον σύγχρονο κόσμο. Το διαδίκτυο δεν είναι πλέον μια επιμέρους πτυχή της ύστερης νεωτερικότητας, αλλά μια κυρίαρχη τεχνολογική, πολιτισμική και κοινωνική παράμετρος, που επηρεάζει ολιστικά την εμπειρία των ανθρώπων σήμερα. Τα ηλεκτρονικά μέσα πληροφόρησης και κοινωνικής δικτύωσης έχουν κεντρικό ρόλο στην επικοινωνία και μετάδοση μηνυμάτων, πληροφοριών και εικόνων.

Οι θρησκευτικές κοινότητες δεν έμειναν έξω από τις μεγάλες αλλαγές της εποχής. Ενσωμάτωσαν τις νέες δυνατότητες επικοινωνίας στη δράση και τη ζωή τους. Όπως είναι όμως γνωστό, το διαδίκτυο δεν αποτέλεσε μόνο πεδίο επικοινωνίας, αλλά και θρησκευτικής διαμάχης, καθώς φονταμενταλιστές και ποικίλοι άλλοι φορείς ιδεολογικών στρατεύσεων, επιχειρούν να διεισδύσουν στον δημόσιο χώρο με ρητορική μίσους και να πυροδοτήσουν θρησκευτική σύγκρουση στον κυβερνοχώρο. Ειδικότερα για την Ορθόδοξη Εκκλησία προκύπτουν όχι μόνο ζητήματα ηθικής και κοινωνικής αποτίμησης της νέας αυτής κατάστασης, αλλά και ποιμαντικά, παιδαγωγικά-κατηχητικά, εκκλησιολογικά κ.ά. προβλήματα. Η φαντασιακή αντικατάσταση του κοινοτικού λόγου από διαδικτυακές και αυτονομιμοποιούμενες «ερμηνείες», η δημιουργία εικονικών κοινοτήτων, η επιθετικότητα και η έλλειψη κοινοτικής αναφοράς ενός ιδιόμορφου e-πιετισμού είναι φαινόμενα που συνοδεύουν συχνά φονταμενταλιστικές κινήσεις διεθνώς. Η ανάλυση διερευνά μέσα από το πρίσμα της Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού τα αίτια και τους τρόπους διαμόρφωσης του φονταμενταλιστικού λόγου στον ψηφιακό χώρο. Εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο φονταμενταλιστικές ομάδες αξιοποιούν τα διαδικτυακά μέσα, για να ενισχύσουν την απήχησή τους, να στερεώσουν την εσωτερική συνοχή των ομάδων τους και να διαμορφώσουν συνθήκες βίαιης αντιπαράθεσης μέσω λεκτικών διώξεων, fake news και επιλογών μάρκετινγκ.